अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले रुस र युक्रेनबीच टर्कीको इस्तानबुलमा हुने संभावित शान्ति वार्तामा सहभागी हुने इच्छा व्यक्त गरेका छन्। सो वार्ता यही बिहीबारका लागि तय भएको छ। युरोपेली मुलुकहरूले रुसमाथि ३० दिने युद्धविराम स्वीकार गर्न दबाब दिइरहेका बेला ट्रम्पको यस्तो संकेत आएको हो।
सन् २०२२ मा सुरु भएको रुस–युक्रेन युद्ध अहिलेसम्म जारी छ, जसले युरोपेली महादेशलाई व्यापक असर पारेको छ। सोमबार ह्वाइट हाउसमा पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै ट्रम्पले भने, “मसँग धेरै बैठकहरू छन्, तर यदि मलाई सम्भावना देखियो भने म इस्तानबुल जान तयार छु। हामीले यो युद्ध रोक्नुपर्छ।”
युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले टर्कीमा रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनसँग प्रत्यक्ष भेट गर्ने पक्का गरेका छन्। युरोपेली नेताहरूले जेलेन्स्कीको समर्थनमा ३० दिने बिना सर्त युद्धविरामको माग राखेका छन्। यता पुटिनले प्रत्यक्ष वार्ताको प्रस्ताव गर्दै वार्तामा भाग लिन कुनै पूर्व शर्त नराख्ने बताएका छन्।
ट्रम्पले सामाजिक सञ्जाल ‘ट्रुथ सोसल’ मार्फत पुटिनको प्रस्तावलाई समर्थन गर्दै जेलेन्स्कीलाई वार्तामा तत्काल सहभागी हुन आह्वान गरेका छन्। उनले लेखे, “रुसी राष्ट्रपति पुटिन युद्धविरामको नाममा अलमल गर्न चाहँदैनन्, उनी वार्ताबाट रक्तपातको अन्त्य गर्न चाहन्छन्।”
जेलेन्स्कीले आइतबार सामाजिक सञ्जाल ‘एक्स’मा लेख्दै युद्धविरामलाई कूटनीतिक आधार बनाइनुपर्ने बताएका छन्। तर, सोमबारसम्म रुसी आक्रमण नरोकिएको र मस्कोको तर्फबाट कुनै आधिकारिक प्रतिक्रिया नआएको उनले जनाएका छन्। “मस्कोले पूरै दिन मौनता अपनायो,” जेलेन्स्कीले आरोप लगाए।
टर्कीका राष्ट्रपति रेचेप तैयप अर्डोगानले वार्तालाई “शान्तिको नयाँ झ्याल” भनेका छन्। ट्रम्पले अर्डोगानको प्रशंसा गर्दै “उत्कृष्ट आयोजक” को संज्ञा दिएका छन्। यद्यपि, पुटिन वार्तामा व्यक्तिगत रूपमा सहभागी हुने नहुने अझै स्पष्ट छैन।
दुबै नेताहरू—पुटिन र जेलेन्स्की—सन् २०१९ पछि प्रत्यक्ष रूपमा भेटेका छैनन्। उनीहरूबीचको सम्बन्ध हाल तनावपूर्ण अवस्थामा छ।
युक्रेनी सेनाले सोमबार मात्रै रुसी सेनासँग १३३ स्थानमा झडप भएको जनाएको छ। डोनेत्स्क र कुर्स्क क्षेत्र युद्धको केन्द्रमा छन्। युक्रेनी सैन्य प्रवक्ताले भने, “युद्धविरामको वातावरण अहिले देखिँदैन।”
युरोपेली नेताहरू शान्तिपूर्ण वार्ताको पक्षमा छन् तर युक्रेनको सहमति विना कुनै निर्णय नहुनेमा जोड दिइरहेका छन्। जर्मन चान्सलर ओलाफ स्कोल्जले भने, “युक्रेनबिना कुनै समझौता हुँदैन।” जर्मनीले चेतावनी दिएको छ कि यदि रुसले युद्धविराम अस्वीकार गर्यो भने थप प्रतिबन्ध लगाइनेछ।
ट्रम्पको यो कूटनीतिक सक्रियता वर्तमान बाइडन प्रशासनको रुस अलगाव नीतिबाट स्पष्ट रुपमा फरक देखिन्छ। उनले पूर्व प्रस्तावमा क्रिमिया र अन्य कब्जा गरिएका भूभागहरू रुसलाई दिएर युद्ध रोक्ने विचार राखेका थिए, जुन युक्रेन र युरोपेली सहयोगीहरूले अस्वीकार गरेका छन्।
जारी झडपबीच बिहीबारको वार्ताले नयाँ मोड ल्याउन सक्छ। ट्रम्पले भनेका छन्, “टर्कीको बिहीबारलाई कम आँक्नु हुँदैन।” तर युद्धको अवस्था, अविश्वास र राजनीतिक दवावबीच शान्ति कायम गर्न सजिलो देखिँदैन।
