काठमाडौँ – नेपालकी पूर्वप्रधानन्यायाधीश तथा अन्तरिम सरकार प्रमुख सुशीला कार्की हाल आफ्नो पति दुर्गाप्रसाद सुवेदीको ५२ वर्षअघिको विमान अपहरण घटनाका कारण पुनः चर्चामा आएकी छिन्।
कार्कीका पति सुवेदी नेपाली कांग्रेसका पूर्व युवा नेता हुन्। उनी कार्कीसँग भारतको बनारसस्थित बनारस हिन्दु विश्वविद्यालय (BHU) मा अध्ययनरत रहँदा भेटिएको बताइन्छ।
सुवेदी १९७३ जुन १० मा नेपालमा भएको पहिलो विमान अपहरणमा संलग्न भएको इतिहास छ। सो विमानमा प्रख्यात हिन्दी फिल्म अभिनेत्री माला सिन्हा समेत सवार थिइन्।
त्यसबेला कांग्रेस युवा नेता सुवेदीले नागेन्द्र ढुंगेल र वसन्त भट्टराईसँग मिलेर अपहरणको नेतृत्व गरेका थिए। उक्त योजना पछि चार पटक प्रधानमन्त्री बनेका गिरिजाप्रसाद कोइरालाले निधि संकलनका लागि बनाएको बताइन्छ।
अमेरिकी अखबार न्यूयोर्क टाइम्सले १९७३ जुन ११ को अंकमा नेपाल दूतावासलाई उद्धृत गर्दै लेखेको थियो कि तीन जना हतियारबन्द व्यक्तिहरूले ट्विन इन्जिन विमान अपहरण गरी भारतको सीमावर्ती क्षेत्र फोर्ब्सगञ्जमा अवतरण गराएका थिए। विमानमा भएको करिब ४ लाख अमेरिकी डलर बराबरको रकम (नेपाल राष्ट्र बैंकको) अपहरणकारीले कब्जा गरेका थिए।
त्यस घटनामा कुनै यात्रु वा चालकदललाई क्षति नभएको बताइन्छ।
अपहरणपछि विमान फोर्ब्सगञ्जमा अवतरण गराइयो जहाँ अन्य पाँच conspirators (सहभागी) प्रतीक्षा गरिरहेका थिए। उनीहरूमध्ये तत्कालीन नेता सुशील कोइराला पनि थिए, जसले सो रकम बुझेर पछि भारतमा तीन वर्ष जेल जीवन बिताएका थिए।
अपहरणकारीहरूले विमानबाट नगद भएको तीन बाकस झिकेपछि बाँकी यात्रुहरूलाई लिएर विमान पुनः काठमाडौंको दिशामा पठाइएको थियो।
सो घटनापछि करिब एक वर्षभित्रै नागेन्द्र ढुंगेल बाहेक सबै सदस्यलाई भारतीय प्रहरीको सहयोगमा पक्राउ गरियो। सुवेदी र उनका साथीहरूले करिब दुई वर्ष जेल सजाय भोगेपछि जमानतमा रिहा भए र सन् १९८० को जनमत संग्रहभन्दा केही समयअघि नेपाल फर्किएका थिए।
विश्लेषकहरूको भनाइमा, उक्त रकम राजतन्त्रविरुद्ध लोकतन्त्र स्थापनाका लागि सशस्त्र संघर्ष चलाउन प्रयोग गरिएको थियो।
अमेरिकी अखबार न्यूयोर्क टाइम्सले १९७३ जुन ११ को अंकमा नेपाल दूतावासलाई उद्धृत गर्दै लेखेको समाचार नेपालीमा :
नयाँ दिल्ली, जुन १० (एपी) — तीन जना हतियारबन्द व्यक्तिहरूले आज एक ट्विन–इन्जिन नेपाली विमानलाई अपहरण गरी भारतको सिमाना पार गराए र करिब ४ लाख अमेरिकी डलरसहित जंगलमा फरार भए, नेपाल दूतावासले जनाएको छ।
दूतावासका एक अधिकारीले बताएअनुसार सो रकम नेपाल राष्ट्र बैंकको थियो, जुन नियमित रोयल नेपाल एअरलाइनको उडानमार्फत दक्षिणपूर्वी नेपालस्थित विराटनगरबाट राजधानी काठमाडौं ल्याइँदै थियो।
“ती मानिसहरू यात्रु बनेर विमानमा चढे र विमान उडालगत्तै पाइलटलाई बन्दुक देखाएर आफूलाई फोर्ब्सगञ्ज लैजान माग गरे,” अधिकारीले भने।
२० सिट क्षमताको ओटर विमानमा १५ जना यात्रु र तीन जना चालकदल सदस्य थिए। यात्रु वा चालकदलमध्ये कसैलाई पनि क्षति भएको रिपोर्ट आएको छैन।
दूतावासका प्रवक्ताले भने, अपहरणकारीहरू राजनीतिक उद्देश्यका लागि लागेको देखिँदैन। उनका अनुसार यो घटना “नेपालका ती नागरिकहरूले गरेको हो जसलाई सो रकमबारे थाहा थियो।”
प्राधिकरणसँग अपहरणकारीहरू कसरी भागे वा विमानलाई भारतको पूर्वी क्षेत्रमा अवस्थित फोर्ब्सगञ्जको कम प्रयोग हुने धावनमार्गमा अवतरण गराएपछि कहाँ पुगे भन्नेबारे तत्काल जानकारी थिएन।
