अष्ट्रेलियाभरि नोभेम्बर १, २०२५ देखि लागू भएका नयाँ तथा कडा राष्ट्रिय सवारीचालक अनुमतिपत्र (लाइसेन्स) सम्बन्धी नियमहरूले लाखौं चालकहरूलाई प्रभाव पार्ने भएको छ। सडक सुरक्षा सुधार गर्ने र बारम्बार नियम उल्लङ्घन गर्ने चालकहरूलाई निरुत्साहित गर्ने लक्ष्यका साथ ल्याइएका यी परिवर्तनहरूले अब सबै राज्य र क्षेत्रहरूमा एकरूपता ल्याउने प्रयास गरेका छन्।
मुख्य परिवर्तनहरूको सारांश:
- राष्ट्रिय रूपमा एकरूप मापदण्ड: नयाँ नियमहरूले अष्ट्रेलियाभरि डिमेरिट प्वाइन्ट (demerit point) प्रणालीलाई मानकीकृत गर्ने लक्ष्य राखेका छन्। सामान्यतया, एक खुला/अनियन्त्रित लाइसेन्स (unrestricted licence) धारकले तीन वर्षको अवधिमा १२ वा सोभन्दा बढी डिमेरिट प्वाइन्ट जम्मा गरेमा लाइसेन्स निलम्बन हुनेछ। लर्नर (Learner) र प्रोभिजनल (Provisional – P-plate) लाइसेन्स धारकहरूका लागि भने यो सीमा अझ कम (जस्तै: P1/लर्नरका लागि ४ प्वाइन्ट, P2 का लागि ७ प्वाइन्ट) हुनेछ।
- स्वचालित खारेजी र डाटा साझेदारी: डिमेरिट प्वाइन्टको सीमा नाघ्ने बित्तिकै लाइसेन्स स्वचालित रूपमा खारेज हुनेछ। चालकहरूले अब एक राज्यबाट अर्को राज्यमा सरेर वा बहु लाइसेन्स राखेर सजायबाट बच्न पाउने छैनन्, किनकि अब सबै राज्यहरूबीच डाटा साझेदारी हुनेछ।
- बढेको जरिवाना र सजाय: मोबाइल फोन प्रयोग, तीव्र गति र सिट बेल्ट नलगाउने जस्ता उच्च जोखिमयुक्त व्यवहारहरूको लागि जरिवाना र डिमेरिट प्वाइन्टहरूमा उल्लेखनीय वृद्धि गरिएको छ।
- मोबाइल फोनको प्रयोग: ट्राफिक लाइटमा रोकिएको बेला पनि मोबाइल फोन चलाएमा करिब $६२० देखि सुरु भई पाँच डिमेरिट प्वाइन्टसम्म लाग्न सक्छ।
- तीव्र गति: गति सीमाभन्दा ४० किमी/घन्टा वा सोभन्दा बढी गतिमा चलाएमा स्वचालित रूपमा ६ महिनाको लाइसेन्स निलम्बन र ८ डिमेरिट प्वाइन्टसम्म हुन सक्छ।
- सिट बेल्ट: चालक वा यात्रुले सही तरिकाले सिट बेल्ट नलगाएमा भारी जरिवाना (केही क्षेत्रमा $१०७८ सम्म) र चार डिमेरिट प्वाइन्ट लाग्नेछ.
- अनिवार्य चालक शिक्षा: डिमेरिट प्वाइन्टको कारण लाइसेन्स गुमाउने चालकहरूले लाइसेन्स पुनर्बहालीका लागि आवेदन दिनु अघि अनिवार्य सुरक्षा सचेतना र व्यवहार सुधार पाठ्यक्रमहरू पूरा गर्नुपर्नेछ।
- सजायपछि कडा पुनर्बहाली प्रक्रिया: लाइसेन्स फिर्ता पाउन अनिवार्य अयोग्यता अवधि सेवा गर्ने, आवश्यक परीक्षणहरू पास गर्ने, शुल्क तिर्ने र गम्भीर अपराधहरूको लागि पुनर्वास सत्रमा भाग लिने आवश्यकता पर्न सक्छ।
- असल आचरणको विकल्प (Good Behaviour Option): चालकहरूले अझै पनि “असल आचरण” अवधिको लागि आवेदन दिन सक्छन्। यदि यो अवधि थप उल्लङ्घन बिना सफलतापूर्वक पूरा भयो भने, पूर्ण निलम्बनबाट बच्न सकिन्छ, तर एउटै नियम उल्लङ्घनले निलम्बन अवधिलाई दोब्बर बनाउन सक्छ।
यी परिवर्तनहरूले देशभरिका सडकहरूलाई अझ सुरक्षित बनाउने लक्ष्य राखेका छन्। चालकहरूलाई नोभेम्बर १ अघि आफ्नो डिमेरिट प्वाइन्ट स्थिति जाँच गर्न र कुनै पनि बक्यौता जरिवाना तिर्न आग्रह गरिएको छ।
राज्य अनुसारका मुख्य नियमहरू:
यद्यपि राष्ट्रिय मापदण्डहरू लागू भइरहेका छन्, प्रत्येक राज्य र क्षेत्रले निश्चित नियमहरू र जरिवाना रकमहरू आफ्नै तरिकाले लागू गर्छन्।
- न्यू साउथ वेल्स (NSW): खुला लाइसेन्स धारकहरूका लागि १३ वा सोभन्दा बढी प्वाइन्टमा निलम्बन। लर्नर र P1 का लागि ४ प्वाइन्ट, P2 का लागि ७ प्वाइन्टको सीमा छ।
- भिक्टोरिया (VIC): जुलाई १, २०२५ देखि, स्टेशनरी सहायता सवारी साधनहरूलाई पास गर्दा ४० किमी/घन्टामा गति घटाउनुपर्ने नियम लागू भएको छ।
- साउथ अष्ट्रेलिया (SA): भिक्टोरिया जस्तै नियम, तर सहायता सवारी साधनहरूलाई पास गर्दा २५ किमी/घन्टामा गति घटाउनुपर्ने हुन्छ। उल्लङ्घन गरेमा $१८९५ सम्म जरिवाना र नौ डिमेरिट प्वाइन्टसम्म लाग्न सक्छ।
- अष्ट्रेलियन क्यापिटल टेरिटरी (ACT): नोभेम्बर ३ देखि, मोबाइल पत्ता लगाउने क्यामेराहरूले सिट बेल्ट नलगाएको पनि पत्ता लगाउनेछन् र स्वचालित रूपमा जरिवाना जारी गर्नेछन्।
- वेस्टर्न अष्ट्रेलिया (WA): नोभेम्बर १ देखि, केही देशका विदेशी लाइसेन्स धारकहरूले अब WA लाइसेन्स प्राप्त गर्न परीक्षण दिनुपर्नेछ। “अनुभवी चालक पहिचान (EDR)” श्रेणी समाप्त भएको छ।
यी नयाँ नियमहरूको बारेमा थप जानकारीको लागि, चालकहरूलाई आफ्नो सम्बन्धित राज्य यातायात विभागको आधिकारिक वेबसाइट (जस्तै: Service NSW, VicRoads) मा जाँच गर्न प्रोत्साहित गरिएको छ।
1 नेपाली समुदायका लागि सल्लाह र चेतावनी
-
लाइसेन्स स्थिति (demerit points) नियमित जाँच गर्नुहोस्।
-
मोबाइल फोन, सिट बेल्ट, र गति सीमा सम्बन्धी नियमहरू कडाइका साथ पालना गर्नुहोस्।
-
जरिवाना नतिरेको वा प्वाइन्ट सीमा नाघेको भए तुरुन्त आफ्नो राज्यको यातायात विभागमा सम्पर्क गर्नुहोस्।
-
यदि तपाईं अष्ट्रेलियामा हालै सर्नुभएको हो वा विदेशी लाइसेन्स प्रयोग गर्दै हुनुहुन्छ भने, अब अनिवार्य रूपमा WA (Western Australia) लगायत केही राज्यमा स्थानीय लाइसेन्स परीक्षा दिनुपर्नेछ।
